فرخنده رفائی-روزنامه‌نگار
مجموعه مدیریت شهری تهران بیش از ۲دهه پیش با این دیدگاه که پایتخت را نمی‌توان صرفا با تکیه بر منابع مالی سنتی اداره کرد، تلاش کرد زمینه مشارکت بخش خصوصی را در توسعه زیرساخت‌های شهری فراهم کند تا شهروندان بتوانند در قالب سرمایه‌گذار در اجرای طرح‌های شهری مشارکت داشته باشند؛ نگاهی که با استقبال سرمایه‌گذاران مواجه شد و تعدادی از پروژه‌های مهم تهران ازجمله بلیت الکترونیک، شهرآفتاب و هایپراستار شهید باکری، حاصل این نگاه دوراندیش بود. با آغاز کار دوره ششم مدیریت شهری، تعیین تکلیف برخی از پروژه‌های مشارکتی که قریب یک دهه راکد مانده بودند در دستور کار قرار گرفت و تعداد زیادی از این طرح‌ها تعیین تکلیف شد. نوید خاصه‌باف، مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری از نگاه جدید شهرداری به پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشارکتی می‌گوید.
تعداد زیادی از پروژه‌های مشارکتی خرد و کلان تهران سال‌ها زمینگیر بود. دلیل ناموفق بودن این پروژه‌ها چه بود؟
نگاه کارفرمایی/ پیمانکاری بعضی از مدیران نسبت به سرمایه‌گذاران از مهم‌ترین دلایل این امر بود درحالی‌که در پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشارکتی طرف مقابل پیمانکار ما نیست. پیمانکار برای ما ساختمانی را می‌سازد و فارغ از اینکه بعدها این ساختمان چه کاربردی دارد و آیا هزینه‌های خود را درمی‌آورد یا خیر، پول خود را می‌گیرد و از پروژه خارج می‌شود. اما در سرمایه‌گذاری، طرف مقابل در موفقیت و شکست پروژه با ما شریک است و اگر نتواند پروژه را پربازده کند هم خودش ضرر کرده هم ما. در چنین پروژه‌ای اگر خطایی صورت گیرد بیشترین ضرر متوجه سرمایه‌گذار خصوصی است پس نگاه کارفرمایی/ پیمانکاری درست نیست.
این تنها دلیل رکود پروژه‌های مشارکتی بود؟
عامل دیگری که در برخی پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشکل‌ساز شد عدم‌صلاحیت‌سنجی سرمایه‌گذار بود. در برخی از پروژه‌ها توان مالی و اجرایی سرمایه‌گذار پیش از ورود به پروژه بررسی نشده و این موضوع به توقف پروژه منجر شده است.
میزان سرمایه پروژه‌های بر زمین مانده چقدر بود؟
در فاصله سال‌های ۱۳۹۵تا ۱۴۰۱بیش از ۱۵۰همت از ثروت شهرداری تهران در قالب پروژه‌های سرمایه‌گذاری به رکودی عظیم رسید و پرونده این پروژه‌ها برای حل و فصل روانه دادگاه و مراجع قضایی شد.
زیان شهرداری تهران در این میان چقدر بود؟
این وضعیت از یک‌سو اتلاف منابع زیادی را در مسیر حل و فصل موضوعات به‌دنبال داشت و از سوی دیگر خسارت ناشی از عدم‌بهره‌برداری از این پروژه‌ها نیز هنگفت بود؛ به این معنا که پروژه‌هایی که می‌توانستند علاوه بر خدمت به مردم، برای شهرداری نیز در قالب درآمد پایدار، فروش و واگذاری املاک و ورود به پروژه‌های جدید، تولید ثروت کنند، سال‌ها راکد و متوقف ماندند.
تعیین تکلیف پروژه‌های راکد از چه زمانی آغاز شد؟
در سال ۱۴۰۱ساماندهی این پروژه‌ها و استفاده از ظرفیت نهفته درآنها در دستور کار قرار گرفت. سرعت کار در ابتدا به‌دلیل پیچیدگی موضوعات خیلی پایین بود اما به لطف خدا امروز تعدادی از این پروژه‌ها حل و فصل و بستر برای ورود سرمایه‌گذار، آماده شده است.
در حال حاضر چه تعداد پروژه مشارکتی در تهران در حال اجراست؟
امروز 7-6 کلان‌پروژه سرمایه‌گذاری و تعدادی پروژه خرد در پایتخت در حال اجراست و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف مسکونی، تجاری، پسماند، هتل‌سازی و بحث گردشگری با حضور سرمایه‌گذاران رونق پیدا خواهد کرد.
موفق‌ترین پروژه‌های مشارکتی سال‌های اخیر تهران کدام پروژه‌ها بوده است؟
پروژه بلیت الکترونیک، شهر آفتاب، هایپراستار باکری، بیمارستان آتیه۲، مجتمع صادقیه، شهربازی بسیج و خیلی دیگر از پروژه‌ها الان در شهر تهران در حال اجرا یا خدمات‌رسانی به مردم است که با مشارکت شهرداری تهران و بخش خصوصی اتفاق افتاده است.
مهم‌ترین پروژه های‌کلان در دست اجرا کدام پروژه‌هاست؟
پروژه زباله‌سوز ۶هزار تنی تهران که در قالب سرمایه‌گذاری بالغ بر ۵۰۰میلیون دلار در حال اجراست، احداث هتل و ساختمان اداری برج میلاد با حدود ۱۰همت (۷همت+محوطه‌سازی) سرمایه‌گذاری خارجی، ایجاد پارکینگ و مرکز تجاری ضلع جنوبی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) با سرمایه‌گذاری حدود ۵/۳همت، بوستان آزادگان به‌عنوان طرح چندمنظوره از پارک آبی تا فودکورت و پیاده‌راه و مسیر دوچرخه‌سواری و موزه و کوشک امیرسلیمانی به ارزش ۵/۲همت، مرکز تجارت جهانی شهرآفتاب۲ با حدود ۳همت، مجتمع مسکونی اوین-درکه ۲همت، مجتمع مسکونی الغدیر در منطقه ۱۸و همچنین پروژه روددره اوین-درکه، که در حال ایجاد باغ و پیاده‌راه شکیل در آن هستیم. پروژه ۱۳هکتاری میدان مرکزی نیز برای ساماندهی مشاغل و بنکداری‌های مناطق۱۱و ۱۲ از دیگر طرح‌های مهم ماست. در مجموع ۸۰همت جذب سرمایه‌گذاری جدید در دستور کار است.
چه میزان از منابع شهرداری با تعیین تکلیف پروژه‌ها آزاد شد؟
قدرالسهم شهرداری تهران از پروژه‌های گذشته حدود ۸۵همت است که در سال ۱۴۰۲، ۸/۳همت حل و فصل و مولد شد. ۲۶همت نیز امسال به نتیجه خواهد رسید که در قالب ۱۷پروژه حل و فصل شد و منابع مالی آن به‌عنوان دارایی‌های شهرداری در امور شهری خواهد نشست. حدود ۵۳همت آن هم در حال پیگیری است. تقریبا ۱۰پروژه نیز مشکلات اساسی زیادی دارند که با مصالحه حل نشده و باید در مراجع قانونی دنبال شوند.
